Теодозія Бриж (1929-1999) була представницею повоєнного покоління українських художників, яке, всупереч панівним тенденціям соцреалізму, створило свій власний, впізнаваний стиль.

Походила з Волині. Її дитячі роки припали на Другу світову війну. Вона відвідувала таємні заняття, як і її батько, була залучена в українське підпілля (УПА), за що сім’я була репресована комуністичною владою. Після війни закінчила Львівський інститут прикладного та декоративного мистецтва за спеціальністю монументальна скульптура. Закінчивши освіту, вона залишилась у Львові. Її майстерня була місцем зустрічі львівських художників та дисидентів 1960-х.

На відміну від нав’язаного стилю соціалістичного реалізму, Теодозія Бриж цікавилася західним мистецтвом, впроваджуючи у свою творчість авангардні теми, що не подобалося владі. Цензори часто приходили до її майстерні з лінійкою, перевіряючи пропорції скульптур. Трагічний досвід війни також залишив значний слід у її творчості.

Її спадщина складається з понад 200 робіт та проектів, з яких приблизно 30 були реалізовані в публічному просторі. Художниця була автором низки пам’ятників та паркових скульптур. Основними темами її творчих інтересів були особистість жінки та історія, в тому числі та, яку в той час не викладали в школах. Серед її творінь можна також знайти ті, що надихалися літературою та фольклором. Загальною рисою її стилю є асиметричність, вигнуті лінії, строгі обличчя та відсутність деталей. Виняток становлять пам’ятники, які скульпторка зробила у більш реалістичному стилі для полегшення їх сприйняття. Найважливіші з них: пам’ятник Юрію Котермаку у Дрогобичі, пам’ятник Данилу Галицькому та молодому Данилу з братом у Володимирі Волинському та пам’ятник жертвам фашизму в тому самому місті (як співавторка з Євгеном Дзиндрою). Скульпторка також була автором пам’ятників Шевченку, на що тодішня комуністична влада дивилася косо. Один вдалося розмістили у непомітному місці рідного міста художниці, другий влада подарувала до Канади.

Скульпторка зробила низку надгробків для Личаківському кладовищі, які можна бачити на могилах видатних особистостей (інші не могли розраховувати на таку відзнаку в радянські часи). Що привертає увагу насамперед, та є рідкістю на цвинтарі – це абстрактний надгробний пам’ятник графіка, Леопольда Левицького. Надгробок, з одного боку, перегукується зі стилем його творчості, а з іншого, утворює ініціали померлого. Ще одна абстрактна композиція була розміщена на могилі живописця Олекси Шатківського. Бриж також є автором фігури Орфея на надгробку всесвітньо відомої оперної співачки українського походження Соломії Крушельницької (на головній алеї кладовища). На надгробку історика Івана Крип’якевича встановлена скульптура з давньоруської тематики.
Художниця зробила чергову скульптуру на могилі свого сина, який помер у віці 16 років. Він не такий монументальний, як інші, на ньому зображений хлопчик, який спить, покритий крилом лелеки, і в ньому відчувається набагато більший емоційний заряд, ніж в пам’ятниках, виготовлених на замовлення. Кажуть, скульпторка не дозволяла чистити надгробок сина, вона хотіла, щоб він поріс мохом.

Надгробний пам’ятник її авторства також можна знайти на Янівському цвинтарі, на могилі поета Богдана Ігоря Антонича.

Художниця померла у Львові та похована на Личаківському кладовищі неподалік сина. Сьогодні у її майстерні діє музей, де щороку, в річницю її смерті, збираються друзі художниці, щоб згадати її.

Джерела:

Стадницька Л., Мистецький дивосвіт Теодозії Бриж – Рівненська обласна універсальна наукова бібліотека http://libr.rv.ua/ua/virt/159/ (dostęp 8.10.2020)

Інформація про ваші дані.

Prosimy o potwierdzenie zapoznania się z poniższymi informacjami poprzez kliknięcie przycisku „Rozumiem” lub przycisku ”x”.

Prosimy o potwierdzenie zapoznania się z poniższymi informacjami poprzez kliknięcie przycisku „rozumiem”.

Szanowni Państwo,
25 maja 2018 roku zaczęło obowiązywać Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (określane jako „RODO”, „ORODO”, „GDPR” lub „Ogólne Rozporządzenie o Ochronie Danych”).

W celu dalszego świadczenia Państwu usług za pośrednictwem serwisu Fundacji Dziedzictwa Kulturowego, chcielibyśmy Państwa poinformować o przetwarzaniu danych oraz zasadach, na jakich będzie się to odbywało po dniu 25 maja 2018 roku.

Jakie dane przetwarzamy?
Chodzi o dane osobowe, które są zbierane w ramach korzystania przez Państwa z serwisu Fundacji Dziedzictwa Kulturowego, w tym zapisywane w plikach cookies.

Kto jest Administratorem Państwa danych?
Administratorem bazy danych jest Fundacja Dziedzictwa Kulturowego, z siedzibą w Warszawie (02-703) przy ul. Bukowińskiej 22/203, wpisana do Rejestru Stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej pod numerem KRS 0000439624, dla której akta rejestrowe prowadzi Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy, XIII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego, NIP 5213639823.

W jakim celu chcemy przetwarzać Państwa dane?
Dopasowujemy treści wyświetlane na naszych stronach do indywidualnych gustów i potrzeb oraz ciągle doskonalimy jakość oferowanych usług, korzystając z analiz Państwa danych.Przetwarzamy dane Użytkowników w celu analityki ruchu w serwisie, źródeł dotarcia, czasu spędzonego na stronie i tym podobnych aby móc stale poprawiać jakość serwisu. Przetwarzanie danych umożliwia nam zwiększenie bezpieczeństwa usług świadczonych za pośrednictwem Fundacji Dziedzictwa Kulturowego (np. wykrywamy osoby łamiące regulamin Serwisu, zagrażające innym Użytkownikom, boty). Przetwarzamy dane Użytkowników Fundacji Dziedzictwa Kulturowego w celu umożliwienia korzystania z serwisu (zgodnie z Regulaminem i Polityką Prywatności).

Jak długo będziemy przetwarzać Państwa dane?
Dane przetwarzamy od momentu udzielenia odpowiedniej zgody do momentu jej odwołania / żądania zaprzestania przetwarzania danych osobowych / żądania usunięcia przetwarzania danych osobowych przez ich właściciela. Dane zbierane w ramach profilowania przetwarzamy od momentu rozpoczęcia korzystania z serwisu Fundacji Dziedzictwa Kulturowego (wejścia na naszą stronę) do momentu wyrażenia sprzeciwu wobec profilowania.

Czy możemy przekazywać dane?
Fundacja Dziedzictwa Kulturowego przekazuje Państwa dane jedynie podmiotom przetwarzającym je na jego zlecenie i będącym jego podwykonawcami (np. firmom programistycznym) oraz na żądanie podmiotów uprawnionych do ich uzyskania na podstawie obowiązującego prawa (np. sądom). Państwa dane nie będą przekazywane poza Europejski Obszar Gospodarczy ani udostępniane organizacjom międzynarodowym, z wyjątkiem powierzenia przetwarzania, w niektórych przypadkach, naszym zaufanym partnerom wymienionym w Polityce Prywatności.

Do kogo można się zwrócić po dalsze informacje odnośnie przetwarzanych przez nas danych?
W przypadku jakichkolwiek wątpliwości dotyczących danych osobowych prosimy pisać do naszego Inspektora Danych Osobowych, iod@dziedzictwo.org , ul. Bukowińska 22/203, 02-703 Warszawa, Polska.

Jakie mają Państwo prawa w stosunku do swoich danych?
Posiadają Państwo prawo dostępu do treści swoich danych oraz prawo ich sprostowania, usunięcia, ograniczenia przetwarzania, prawo do przenoszenia danych, prawo wniesienia sprzeciwu, prawo do cofnięcia zgody w dowolnym momencie bez wpływu na zgodność z prawem przetwarzania, którego dokonano na podstawie zgody przed jej cofnięciem. Zgoda może zostać cofnięta poprzez wysłanie wiadomości e-mail na adres naszego Inspektora Danych Osobowych (adres iod@dziedzictwo.org) z adresu, którego zgoda dotyczy. Mają Państwo również prawo wniesienia skargi do GIODO w wypadku uznania, iż przetwarzanie danych osobowych Pani/Pana dotyczących narusza przepisy ogólnego rozporządzenia o ochronie danych osobowych z dnia 27 kwietnia 2016 r.
Dalsze informacje znajdą Państwo w Polityce Prywatności.

Jakie są podstawy prawne przetwarzania Państwa danych?
Fundacja Dziedzictwa Kulturowego przetwarza Państwa dane na podstawie prawnej zgodnej z obowiązującymi przepisami. Podstawą prawną przetwarzania danych w celu świadczenia usług dla Użytkowników Fundacji Dziedzictwa Kulturowego jest umowa (określona Regulaminem). Fundacja Dziedzictwa Kulturowego musi korzystać z danych Użytkowników w celu realizacji usług Serwisu Fundacji Dziedzictwa Kulturowego. Działania te obejmują również rozwój serwisu, lepsze dopasowanie wyświetlanych treści do indywidualnych preferencji Użytkowników, dokonywanie analiz w celu doskonalenia świadczonych usług oraz mechanizmów zapewniających bezpieczeństwo.
Podstawą prawną dla pomiarów statystycznych i marketingu własnego Fundacji Dziedzictwa Kulturowego jest tzw. uzasadniony interes administratora zgodnie z art. 6 ust. 1 lit. F RODO.
Podstawą prawną przetwarzania danych w celach marketingowych podmiotów trzecich odbywa się na podstawie odrębnej dobrowolnej zgody.

Serwis wykorzystuje pliki cookies, czyli pliki tekstowe zapisywane na komputerze Użytkownika, identyfikujące go w sposób potrzebny do umożliwienia niektórych operacji. Ograniczenia stosowania plików cookies mogą wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronach internetowych Serwisu. Dowiedz się więcej w Polityce prywatności.